Osmanlı eserlerine şekil veren küfeki taşı Selimiye Camii'nin restorasyonunda kullanılıyor

Bilinen en eski yapı malzemelerinden biri olan taş, çağlar boyunca insanın yaptığı kalıcı binalarda kullanılmış; sağlamlığın ve güvenin simgesi olmuştur.

Taş, bugün de binaların yapımında şekil ve işlev değiştirerek kullanılmaya devam ediliyor. Yapılarda kullanılan taşlardan bir tanesi de Edirne'nin Süloğlu İlçesinde çıkarılan küfeki taşıdır.

Küfeki taşı topraktan çıkarıldığı anda yumuşak olduğu için kolayca işlenebiliyor. Bu taşın en önemli özelliği hava ile temas ettiğinde karbondioksiti bünyesine alıyor ve sertlik kazanarak dayanıklılığı artıyor.

Küfeki taşı aynı zamanda yapı fiziği açısından içerisindeki boşluklu yapısı nedeniyle ısı iletkenliği ve buhar geçirgenlik direnci düşük bir yapı malzemesi. Tüm bu özellikleri nedeniyle Osmanlı'da bu taş yaygın şekilde kullanıldı.

Osmanlı'nın erken dönem Edirne yapılarından, Beylerbeyi Türbesi, Çakırağa Camii, Kasımpaşa Camii, Süleymanpaşa Camii, Saatli Medrese gibi yapılarda kullanıldı. Bunun yanı sıra bugün yapılan hemen hemen tüm restorasyonlarda bu taş kullanılmaktadır.  Özellikle Edirne'nin simgesel yapısı olan UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer alan ve Mimar Sinan'ın 'Ustalık Eseri' Selimiye Cami'nde devam eden restorasyonda da kullanılıyor.

Süloğlu küfeki taşının özelliklerini anlatan taş ocağı işletme sahibi Bedri Koza, “Süloğlu Taşını doğal taşlardan ayıran en temel özellik tek eksenli basınç deneyi ile aşınma dayanımının yüksek olmasıdır. Bu özelliğiyle yıllar boyu ayakta kalmış ve yaşamını sürdürmüştür.” Dedi.

Küfeki taşının ilk olarak M.S 600’üncü yüzyılda Romalılar tarafından kullanıldığını aktaran Koza, İstanbul’daki su kemerleri, akedükler, Yerebatan Sarnıcı ve Ayasofya Camii’inde küfekinin kullanıldığını belirtti.

Mimar Sinan’ında eserlerinde küfeki taşını kullandığını ifade eden Koza, “Büyük usta Mimar Sinan bu taşı keşfetmiş ve hemen hemen bütün eserlerinde bu taşı kullanmıştır. Bunların en önemli örneklerinden bir tanesi de Selimiye Cami'mizdir. Bu ocağı işletmeye başladığımız son dönemlerde, son on senelik dönem diyebilirim bu taş bu dediğimiz bölgelerdeki restorasyon da İstanbul'dan başlayıp Trakya yöresinde Çanakkale'ye kadar olan bölgede çeşitli eserlerde kullanılmaya devam etmektedir. Mesela bizim Selimiye Cami'miz, Tıp Medresesi, Seddülbahir, önemli bir eser olan Hıdırlık Tabyası,  keza tekrar Çimenlik Kalesi bu tür eserler şu son zamanlarda taş gönderdiğimiz önemli eserlerdendir.” Şeklinde konuştu.

Koza, Milli Saraylar Başkanlığı ile küfeki taşının Edirne Sarayı’nın restorasyonda kullanılması için görüştüklerini de açıkladı.

Doğukan Vurgun