Saray ihya edilecek Edirne, hak ettiği kültürel değere kavuşacak

Matbahı Amire’de basın toplantısı düzenledi. Toplantıya Edirne Valisi H. Kürşat Kırbıyık, Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan ve ihya çalışmaları Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sadettin Öktem’de katıldı. Yıldız toplantıda, Edirne Sarayı’nın aslına uygun bir şekilde restore ederek ihya edeceklerini söyledi.

Edirne Sarayı Matbahı Amire (saray mutfağı) bölümünde Edirne Valisi H. Kürşat Kırbıyık, Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu ve ihya çalışmaları Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sadettin Öktem'in katılımıyla basın toplantısı düzenledi.

Temeli II. Murad döneminde atılan ve uzun yıllar Osmanlı padişahlarına ev sahipliği yapan Edirne Sarayı, aslına uygun şekilde ihya edilecek.

Bugüne kadar geçirdiği deprem, yangın, işgal ve savaş gibi talihsizliklerle günümüze sayılı yapısı ulaşabilen Edirne Sarayı; kazı, ikmal, inşa, teşhir, tanzim ve çevre düzenleme çalışmalarıyla yeniden gün yüzüne çıkarılıyor.

Edirne Sarayı, Milli Saraylar’ın kültürel miras ve müzecilik faaliyetlerinde elde ettiği birikim ve beceriyle eski ihtişamına kavuşmuş olacak.

Edirne 92 yıl Osmanlı’ya başkentlik yaptı bilindiği üzere kentin birçok noktasında da Osmanlı’nın izlerini taşıyor. Edirne sarayı da en önemli izlerden birini oluşturuyor.

1450 yılında inşasına başlanan Edirne Sarayı, Kanuni Sultan Süleyman döneminden itibaren pek çok kez tamir gördü.  Zaman içerisinde eklentilerle genişleyen Saray, 18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren daha az kullanıldığından tahribata uğradı.

Yaklaşık 100 civarında yapıdan oluştuğu düşünülen Edirne Sarayı’ndan günümüze Ak Ağalar Kapısı, Adalet Kasrı, Matbah-ı Amire (mutfak), su maksemi, Av Köşkü, Namazgâhlı Çeşme ve Kum Kasrı Hamamı’nın da dahil olduğu sadece 11 yapı ulaşabildi.

Osmanlı devlet yönetiminde, konumu ve misyonuyla stratejik önem üstenmiş olan Edirne Sarayı, Cumhurbaşkanlığı makamının tensip ve onayı ile Milli Saraylar Başkanlığı’na devredildi. Günümüzde tarihî Kırkpınar Yağlı Güreşleri‘nin yapıldığı Sarayiçi’ndeki Tunca Nehri kenarında bulunan Saray, Milli Saraylar’ın başta Topkapı, Dolmabahçe ve Beylerbeyi sarayları olmak üzere İstanbul’un kasır ve köşklerinde yürüttüğü örnek müzecilik faaliyetleriyle gelecek kuşaklara aktarılacak.

Edirne Sarayı’nın ayağa kaldırılıp kültürel miras listesine kazandırılmasıyla Osmanlı payitahtı hak ettiği kültürel değere kavuşmuş olacak.

Milli Saraylar Başkanı Dr. Yasin Yıldız, Edirne Sarayı’nın aslına uygun bir şekilde restore ederek ihya edeceklerini aktardı.

Restorasyonun bütüncül bir yaklaşımla gerçekleşeceğini vurgulayan Yıldız, “18 Ekim 2022 tarihinde restorasyon ve ihyası için Edirne Sarayı Cumhurbaşkanlığı kararı ile Milli Saraylar Başkanlığına tahsis edildi. Türkiye'nin en nadide eserlerinden biri olan saray alanı 1200 dönüm. Edirne Sarayı, Osmanlı döneminden başlayarak uzun yıllar talihsizlikler yaşamış bir mekan, bu nedenle bu yapıların bir kısmı günümüze ulaşamamış durumda, bir kısmı da elimize ulaşmış durumda. Ulaşamayanlarla ilgili yapılan tespit, saha araştırmalarında, incelemelerde önemli bir kısmına ait buluntuların burada olduğunu tespit etmiş bulunuyoruz." Şeklinde konuştu.

Yıldız Sarayı’nda gerçekleştirilen restorasyon çalışmalarının aynısının Edirne Sarayı’nda da yürütüleceğini söyleyen Yıldız, Milli Saraylar Başkanlığı Bilim ve Değerlendirme Kurulunun gözetiminde çalışmaların yapılacağının altını çizdi.

Kurulun saha tespit çalışmalarının tamamlandığını dile getiren Yıldız, raporunda hazırlandığını açıkladı.

Edirne Sarayı'nın rapor sonucunda ihya edilebileceğini belirten Yıldız, “İhya edildiğinde tarihi kültürel mirasa çok ciddi katkı sağlayacak.  Kum Kasrı ve Matbahı Amire'nin 2007 ve 2009 yılları arasında restorasyonuna Milli Saraylar olarak katkıda bulunmuştuk ancak bu alanda yapılan diğer çalışmalar münferit kaldı. Tarihi miras alanlarının bütüncül olarak ele alınmasının önemini rapor bize ifade ediyor. Yol haritamızın birinci başlığı olarak master planı çerçevesinde Edirne Sarayı'nı bütüncül bir yaklaşımla ihya etme azmindeyiz. Alandaki kazı hizmetlerinin çalışmaları sırasında da devam edecek. Beş yıl planlanan çalışmalarda payitaht şehir Edirne'nin tarihi ve kültürel özelliklerinin anlaşılmasına yönelik bir tutumla ele alınacak. Belgelere dayalı bilimsel çalışma yürütülecek.” Dedi.

Yıldız, Milli saraylar Enstitüsünün kültür sanat merkezlerinin birer şubesinin de bu alanda açılacağını aktardı.

İhya projesinin hedeflerinden bahseden Yıldız, “Hedefimiz hem devletin aynı döneminde olduğu gibi temsil makamında hizmet vermesi hem de turistlerin, Edirne halkının geçmişini öğrenebildiği bir tarih külliyesi olmasıdır. Çalışmalar tamamlandığında Edirne Sarayı Hümayunu tarihi kültürel mirasın çok önemli bir vesikası olacaktır." Diye konuştu.

Çalışmalarda Milli Saraylar Başkanlığının 400 onarım ve koruma teknik personelinin çalışacağını ifade eden Yıldız, Tunca Nehri’nde de çalışmaların yürütüleceğini kaydetti.

Edirne için çok öneli bir gün olduğunu dile getiren Edirne Valisi Hüseyin Kürşat Kırbıyık, “Milli Saraylar, bütüncül bir ihya için en doğru adres. Edirne'nin bir rolü de nasıl Ahlat, Malazgirt Türkler'in Anadolu'ya açılan kapısıysa Edirne'de Türkler'in hem İstanbul'a hem Avrupa'ya açılan kapısı, bu sarayın ihyasıyla birlikte geçmişimiz ile geleceğimiz arasında çok önemli bir köprü kurulacağını düşünüyorum." Şeklinde konuştu.

Belediye Başkanı Gürkan, başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere emeği geçenlere teşekkür ederek sarayın has bahçesinde kalan Kırkpınar Güreşleri’nin yapıldığı alanın bilim kurulunun önerileri ile gelecek günlerde değerlendirileceğini kaydetti.

Bilim Kurulu Başkanı Öktem ise, çalışmaların öneminden bahsetti.

Doğukan Vurgun