Prof. Dr. Öztürk, 'Kalıcı yaz saati uygulaması ölümleri azaltıyor'

Yaz saati uygulamasının ekonomiye sağladığı katkıları ve insan sağlığına etkileri olmak üzere 2 boyutu olduğunu aktaran Prof. Dr. Öztürk, bu ikisinin birlikte ve ayrı kulvarlarda incelenmesi gerektiğine dikkat çekti.

Yaz saati uygulamasının ekonomiye sağladığı katkılara ilişkin açıklamada bulunan Prof. Dr.Öztürk,"Ekonomiye sağladığı katkıyı şöyle söyleyebiliriz. Yaz saati uygulaması ile birlikte saatlerin 1 saat ileri alınması gündüz aydınlığından yararlanarak insanların daha uzun süre dışarıda kalmaları ve kapalı ortamda elektriği daha az kullanmaları ile ilişkili bir konu. Bunun değişik çalışmalarda yüzde 1 ila yüzde 4'lere kadar değişen tasarruf sağladığı söylenmektedir" dedi.

" Değişiklik insan sağlığını olumsuz etkiliyor"

Yaz saati uygulamasının insan sağlığına olan etkilerine değinen Prof. Dr. Öztürk,"İnsan sağlığı üzerine olan etkilerinde de konu tartışmalı. Yaz saati uygulamasının başlaması ile birlikte hastalıkların arttığına dair raporlar da var. Tam tersine azaldığına dair raporlar da var. Özellikle son dönemde birkaç güçlü çalışma çıktı. Bunlardan birisi 2022 yılında 16 Avrupa ülkesini kapsayan ve 59 milyon ölüm verisinin incelendiği bir çalışma. Bu çalışmada yaz saati uygulamasına geçilmekle birlikte genel olarak ölümlerin yüzde 3-4 civarında azaldığını, kış saati uygulamasına geçildiğinde ise yaklaşık yüzde 1 buçuk civarında tekrar artış gösterdiğini söylüyor.Burada benim değerlendirmem şöyle oldu. Herhangi bir saat uygulamasının kullanılmasından ziyade bu geçiş dönemlerinde meydana gelen değişikliğin insan sağlığına olan olumsuz etkileri gibi görünüyor. Değişikliklerin kendisi bizzat olumsuz etkilere yol açabiliyor" ifadelerine yer verdi.

"Bu değişimin ortadan kaldırılmasını avantajlı olarak görüyorum"

Yaz saati uygulamasına geçildiğinde saatlerin 1 saat ileriye alınmasının insanların 24 saat değil de 23 saatlik bir gün yaşamaları anlamına geldiğini ifade eden Prof. Dr. Öztürk,Tam tersi kış saati uygulamasına geçildiğinde günün 1 saat uzatılarak 25 saate çıkartıldığını söyledi.

Bu değişikliğin nelere sebep olduğunun iyi araştırılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Öztürk, "Bu konuda motorlu taşıt kazalarını arttırdığı ya da azalttığı ya da kalp krizi riskinin değiştiğine dair çalışmalar var. Ülkemizde de 1923'ten beri hatta bazı kaynaklarda 1916 olduğu söylenir. Yani Almanya'nın Avrupa'da ilk kullanması ile birlikte Türkiye'de de başlamış. Fakat 2016 yılında yapılan ve resmi gazetede yayınlanan bir düzenleme ile biz sabit yaz saati uygulamasına geçmiş olduk. Bu bir yerde değişikliği ortadan kaldırdı. Yılda iki kez yaşadığımız bu değişimin ortadan kaldırılmasını avantajlı olarak görüyorum" ifadelerini kullandı.

"Uyku, olabildiğince belli saatler arasında sürdürüldüğünde faydalı oluyor"

Uykunun, olabildiğince belli saatler arasında sürdürüldüğünde faydalı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Öztürk,"Uyku değişiklikleri pek sevmiyor. Belli bir saatte yatmak belli saatte kalkmak gerekiyor. Uyku ihtiyacı kişiden kişiye göre değişir. Bazı insanlar için 5 saatlik bir uyku yeterli olurken, bazı insanlar için ise 9-10 saat uyku gerekebilir. Saat değişiklikleri kişinin düzenli uyku durumunda anlık bir sarsıntıya neden oluyor. O anlık sarsıntı onu takip eden günler ve erken dönem haftalar içerisinde uyku düzensizliğine neden olabilir. Güne uyum sağlamakta zorlanabilir. Örneğin mesleği şoförlük ise bu direksiyon başında uyuklamaya neden olarak trafik kazalarının artmasına neden olabilir" dedi.

"Uyku düzeninde değişiklik yapmayın"

Vatandaşlara uyku düzeni ile ilgili değişiklik yapılmaması yönünde tavsiyelerde bulunan Prof. Dr. Öztürk,"Uykuyu olabildiğince belli saatler arasında düzenli olarak alın diyoruz. Çünkü kişinin kendi eliyle ben günde 5 saat uyumak istiyorum diyerek onu uygulaması mümkün değil. Gereğinden az uyursak uykuya borçlanırız. An gelir uyku bu borcu tahsil etmeye kalkar. O borcu sınavın orta yerinde tahsil ederse sınavda kalırız, araç kullanırken tahsil ederse kazalara sebep olur. Ya da biz bir makine başında çalışıyorsak iş kazalarına neden olabilir. Bu açılardan dikkatli olmakta fayda var" ifadelerine yer verdi.

Kalkış saati olarak belirlenen saat ne ise o saatte kalkılması gerektiğine vurgu yapan Prof. Dr. Öztürk, yataktan kalkınca mutlaka göze parlak ışık girmesine izin verilmesi gerektiğini aktardı.

Yatma saatinden 2 saat öncesine dikkat edilmesi gerektiğine değinen Prof. Dr. Öztürk,egzersiz yapmamak, yemek yememek ve uykuya hazırlık olarak bazı ritüeller edinmenin uyku sorunlarını ortadan kaldıracağını söyledi.

Özlem Ceylan