Anadolu müzik kültürüne ait 3 telli bağlamayı yaşatıyor

Emekli öğretmen Ahmet Uğur Parmaksız, Türk Anadolu müzik kültürünün önemli öğeleri arasında yer alan 3 telli bağlama üretip, Amerika, İtalya, İspanya ve Almanya gibi ülkelere satıyor.

Parmaksız, 3 telli bağlamanın unutulup, kaybolmaması için gönüllü olarak dersler veriyor.

Dut ağacı, ahşap boncuk tutkalıve yıllar içinde elde edile el ustalığı ile yapılıyor. Edirne’nin Keşan İlçesi’nde Türk Anadolu Müzik kültürünün en önemli öğelerinden 3 telli bağlama üretiliyor.

Parmaksız, üniversite yıllarında tanıştığı 3 telli bağlamayı sonra üretmeye başladı. Yaklaşık 10 yıldır ürettiği bağlamalar yurtiçinde olduğu kadar yurt dışında da ilgi görüyor.

3 telli bağlamayı diğerlerinden ayıran en önemli özelliği kendine özgü ses tınısı ve çalma tekniği. Bağlama el ile çekme, tokatlama ya da parmak vurma tekniği ile çalınıyor.

Parmaksız, tamamen el emeği olan 3 telli bağlamadan, 1 ayda ancak 3 adet üretebiliyor.

Bağlamanın gelecek kuşaklara aktarılması için gönüllü dersler de veren Parmaksız’ın, 3 telli bağlama üzerine bir metot kitabı da bulunuyor.

Parmaksız, 7 yıl önce başladığı 3 telli bağlama üretme işinde zamanla kendini geliştirdiğini anlattı.

Geçmişte ahşapla uğraştığını belirten Parmaksız, yaptığı 3 telli bağlamaların beğenildiğini ve belli bir aşamaya gelince tanınmaya başladığını ifade etti.

Parmaksız, bağlamanın birçok farklı türünün olduğunu dile getirdi ve şöyle devam etti:

“Gerçekten içinde bir sürü saz var. Yani kısa sap bağlama deniyor uzun sap bağlama deniyor, divan sazı deniyor. İşte aslında tel sıralarına göre değişiyor. İki telliler var, üç sıra telliler var. Kendi içinde oldukça geniş bir şeye sahip aile. Bunun içerisinde bu bağlama en küçük birey olması bakımından en küçük ve 10 perdesi var bunun, diğer sazların perdeleri daha fazladır. 10 perdesi var ve 3 teli var. Daha pratik, daha küçük. Yanınızda her yere götürebilirsiniz. Çalım tekniği olarakta diğer bağlamalardan en ayırt edici tarafı parmakla çalınıyor olması. Tezine siz çalındığı için, kendine göre bir tekniği var. Ve bu onu özel kılıyor.”

Ortalama 1 ayda 3 bağlama ürettiğini aktaran Parmaksız, hayatını bu işle kazandığını vurguladı.

Parmaksız, 3 telli bağlamanın çok rağbet görmediğini bilen insanların aldığına değindi.

Yurt dışından da taleplerin olduğundan bahseden Parmaksız, “Çok böyle fazla satılan bir saz değil, çünkü bu sazı bilen alıyor. Yani bilenlerin aradığı ve özellikle bulduğu bir saz. Yani Amerika’ya gönderdim, İtalya’ya gönderdim, İspanya’ya, Fransa’ya, Amsterdam’a, Almanya’ya zaten gönderiyoruz, dünyanın her yerine Türkiye’de de bir sürü ile gönderiyoruz.” Dedi.

Türkiye’de 3 telli bağlama üreten 7-8 kişinin kaldığını söyleyen Parmaksız, çırağının olmasını çok istediğini fakat bulamadığını ifade etti.

Bağlamanın daha çok yaygınlaşmasını gerektiğini dile getiren Parmaksız, “Daha çok çalınmasını istiyorum, daha çok yaygınlaşmasını istiyorum, ilkokullarda, anaokullarında bile bu saz gerçekten çocuklara öğretilebilir. Çünkü çok pratik, yani benim bire bir öğrencilerim var, ben onlara denediğim için biliyorum, Ankara’da benim bir öğrencim var, Rüzgâr ismi. 6 yaşında, onunla çevrimiçi ders yapıyoruz. Berlin’de 2 tane öğrencim var, onlar da çok küçükler. Mesela ikizler, Ege ve İda 8.5 yaşındaydı başladıklarında. Şu an 10 yaşındalar. 45-50 tane türkü çalıyorlar. Çevrimiçi ders yapıyoruz sadece. Yani uzaktan, ama öğreniyorlar.” Şeklinde konuştu.

Doğukan Vurgun