EDİRNE'Yİ KOMÜNİSTLER BASTI!
Ayhan Tunca
Durun hele…
Korkmayın canım!
Durum, rahmetli Celal Bayar’ın dediği türden değil…
Hani ne demişti?
“Bu kış komünizm gelecek!”
Gelmedi!
***
Ama…
Edirne’nin Türkler tarafından fethi öncesinde hem de yirmi yıl kadar önce gelmişti!
1341’de…
Ne gelişti ama!
***
Aslında…
İnsanoğlunun, tarih öncesinden beri yaşamakta olduğu o kavga yaşanmıştı buralarda!
Ne kavgası mı?
Fakirlerle zenginlerin kavgası!
***
Olay, Bizans’ın bölgeye hâkim olduğu yıllarda yaşanmıştı…
Nasıl mı?
Edirneli zenginlerin, fakir halkı toplayıp onlara, İstanbul’dan gelme bir mektubu okumasıyla!
O mektup, tam olarak kimlerden mi gelmekteymiş?
İoannes Kantakuzen’den…
(Biz onun adını sonraki yıllarda ve Türklerin oralara gidişinde de,çok duyacağız!)
O…
Ölen imparatorun komutanıydı ve imparator öldüğünde kendisini…
Ölen imparatorun makamına talip olmuş, ortak ilan etmişti!
Zaten İstanbul’da, imparator öldüğünde, onun yerine gösterilen ve henüz çocuk yaşta olan…
Beşinci İoannes’in anası…
Bu çocuğun yetkilerini üstüne alıverince…
Hoşlanmamışlardı bu karardan ve…
İstanbul’un zenginleri, o günlerde Dimetoka’da bulunan Kantokuzen’i…
Kendi çıkarlarının korunması için vekil tayin ettiler!
Yani, imparatorun yerine o geçmeliydi…
***
Derken…
Çocuk imparatorun anası Anna taraftarları ile yandaşları, bu gelişme karşısında tavır koydular!
Bu kararı tanımadılar…
Ama bu arada Kantakuzenos, İstanbul zenginlerini de hoşnut eden, imparatorluk kararını…
Edirne ‘de fakir halka okutunca, bu şehrin fakirleri gelişmeden asla mutlu olmadı Edirneli fakirler!
Ne mi yaptılar?
Ayaklandılar!
***
Birkaç işçi tutuklandı, kırbaçlandı…
Bu gelişmeler yaşanırken o gece, Branos adlı bir işçiyle iki arkadaşı işçi evlerini gezdiler…
Halkı kışkırttılar!
Edirneliler ayaklandı ve Kantakuzenos yandaşlarına saldırdı…
Yaktılar, yıktılar ve her şeyi kamulaştırdılar!
Edirne’de…
Kantokuzenos’a karşı bir devrimci yönetim oluşturdular!
Fakirlerin yönetimiydi bu…
Kaçanlar oldu ama onlar, tutuklamalar da yaparak, büyük kaçışı engellediler…
***
Olaylar, Trakya’nın her yerine ve Makedonya’ya kadar yayıldı!
Kantokuzenos, merkez yaptığı Dimetoka’da, olası ayaklanmalara karşı sıkı bir yönetim kurdu…
Bir süre sonra Selanik’e yürüdü ama…
Surlara dayanmıştı ki, kentte bir büyük ayaklanma çıktı…
Kantakuzenos ordusu, gelişmelere karşı direnemedi, kaçtı!
Selanik direnişini yapanlar kendilerine Zilotesler dedi ki, bu isyanlar hep Zilot adıyla anılır oldu…
***
Zilot ne mi demektir?
“İçi ateşli olanlar, coşkulular!”
***
Selanik’te tam yedi yıl halk yönetimi yaşandı!
Paylaşımcı, yani komün türü…
***
Ama ah!
Kantakozines, İstanbul ile de anlaşarak…
Ele geçirdi Selanik’i ve darmadağın etti Zilotları!
***
Durun hele ve sizler, Edirne’ye komünistler gelir falan diyerek sakın ola korkmayın!
Ben…
Kulaklarını çekerim onların!
