'Çocuk suçları sıralamasında 5. Sıradayız'

HSYK Kararı ile Edirne Çocuk Mahkemesinin kaldırıldığını belirten Edirne Çocuk Hakları Derneği Başkanı Av. Nebahat  Çavuş, bu karardan dönülmesi gerektiğini söyledi. Edirne Adliyesinde açıklama yapan Av. Çavuş,  “Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) internet sitesinden duyurduğu ve 08.042017 tarih 30032 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan kararıyla, HSYK' nın daha önce yayınlanan ihtisaslaşmaya ilişkin kararları dikkate alınarak, bazı yerlerde yeni mahkemeler faaliyete geçirildi, bazı yerlerdeki mahkemelerin faaliyetleri durduruldu.  Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Birinci Dairesinin 12 Şubat 2015 tarihli ve 224 sayılı kararı ile devamında alınan diğer ihtisas kararları dikkate alınarak, Edirne’de 3. Ağır Ceza Mahkemesi kuruldu. Kurulan 3. Ağır Ceza Mahkemesi ile birlikte 6. Asliye Ceza Mahkemesi ve Çocuk Mahkemesi kaldırıldı.  Çocuk kavramı, 18 yaşını tamamlamamış tüm bireyleri kapsamaktadır. 18 yaşından küçük herkes çocuk sayılır. 2005 yılında yürürlüğe giren 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu düzenlemesiyle suça sürüklenen çocukların yargılamalarının soruşturma ve kovuşturmalarının nasıl yapılacağı, usulü düzenlenmiştir.

Çocukların yargılama usulü soruşturma safhasında ve kovuşturma safhasında yetişkinlerin yargılamasından farklıdır. Cumhuriyet başsavcılıklarında kurulan çocuk bürolarında görevli Çocuk Bürosu Savcıları suça sürüklenen çocuğun soruşturmasını yürütmek, çocuk hakkında acil tedbirler almak ve eğitim, iş, barınma dahil çocuğun ihtiyaç duyduğu destek hizmetlerini sağlamakla görevlidir

Çocuk mahkemeleri; suça sürüklenen çocukların yargılandığı, hakiminin seçiminde dahi özel niteliklere dikkat edilen, kadrosunda sosyal çalışmacının olduğu, sosyal çalışmacının çocuğun sosyal durumu hakkında inceleme yaparak rapor düzenlediği ve yargılamada çocuk hakkında karar verilirken bu raporun dikkate alındığı özel bir mahkemedir.

Her ilde kurulur ve bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak belirlenen ilçelerde Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak kurulan Çocuk Mahkemeleri tek hâkimden oluşur. Ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlar, çocuk ağır ceza mahkemelerinde görülür. Çocuk mahkemesinin hakim ve savcılarının nitelikleri de kanunla düzenlenerek, çocuk hukuku alanında uzmanlaşmış, çocuk psikolojisi ve sosyal hizmet alanlarında eğitim almış olan hâkimler ve Cumhuriyet savcılarının seçileceği kurala bağlanmıştır.  Çocuk Koruma Kanunu ile çocuğun bir suçu işlediği değil, suça sürüklendiği kabul edilmiştir. Bu yaklaşım, çocuğu suçlu olarak görmeyip suça sürüklendiğini kabul ederek bir anlamda fail çocuğu da suçun mağduru olarak kabul eder. Buna göre  öncelikli amaç; suça sürüklenen çocuğun cezalandırılması değil korunmasıdır. Suça sürüklenen çocuğun fiili cezalandırmayı gerektiriyorsa uygulanacak yaptırımın çocuğun durumuna ve fiiline uygun ve orantılı olması gerekir.  Çocuk adalet sistemi içerisinde çocuk mahkemelerinin temel görevi suç işlenmesini önlemek olmamakla beraber suç işleyen çocukların cezalandırılması da temel amaç değildir. Çocuk adalet sisteminin öncelikli amacı çocuğun suç işlemesine sebep olan ortamdan çıkarılıp korunması, suç işlemeyi sürdürmesinin önlenmesi yani çocuğun iyileştirilmesidir. Çocuk adalet sistemi cezalandırıcı değil onarıcı adalet ilkelerine göre hareket eder. 2013-2017 yıllarını kapsayan Ulusal Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nın temel ilke, değer ve yaklaşımı, ülkemizde 1995 yılında yürürlüğe giren “BM Çocuk Hakları Sözleşmesi”, 2001 yılında yürürlüğe giren “Çocuk Haklarının Kullanılmasına Dair Avrupa Sözleşmesi”, 2009-2011 yıllarını kapsayan “Avrupa Konseyi Çocuk Hakları Stratejisi”, 2011 yılında yayınlanan “Avrupa Birliği Çocuk Hakları Programı” ile “BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi” ve “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi” Pekin Kurallarına (Çocuk Adalet Sisteminin Uygulanması Hakkında Birleşmiş Milletler Asgari Standart Kuralları)  dayanmaktadır.  Ulusal Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nında “Çocuk Adalet Sistemindeki sorunlara yer verilerek Çocuk mahkemelerinin sayı, altyapı ve insan kaynağı bakımından yetersizliği bu sorunun temel kaynaklarındandır. Bu nedenle çocuk mahkemelerinin sayısının ve kapasitelerinin artırılması gerekliliği önemini korumaktadır.” İbareleri yer almaktadır. Buna Karşın Bizzat Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından tespit edilen eksiklikler (yukarıda bahsi geçen Ülkemizin de katıldığı Uluslararası Sözleşmelere uygun olarak ve öncelikle çocuklarımızın yararı düşünülerek giderilmesi, daha iyi hale getirilmesi) gerekirken ihtisas Ağır Ceza Mahkemelerine hakim temin edebilmek için Çocuk Mahkemelerinin gözden çıkarılması vicdanları yaralamaktadır.

Edirne Çocuk Suçluluğu oranı olarak maalesef Türkiye’de 5. Sırada yer almaktadır.

Çocukların aslında Adliye binalarına dahi sokulmaması, farklı binalarda Çocuk Mahkemeleri açılması gerekirken Çocuk yargılamasının yetişkinlerin yargılandığı mahkemelerde yapılması, Çocuk Mahkemelerindeki Sosyal Çalışmacıların kadrolarının da başka illere aktarılması başta BM Çocuk Hakları Sözleşmesi, Pekin Kuralları  başta olmak üzere olmak üzere Uluslararası Sözleşmelere ve Çocuk Koruma Kanunu hükümlerine aykırıdır.

Bu nedenle dezavantajlı çocukların haklarını gözetmeyi ilke edinen Edirne Çocuk Hakları Derneği olarak, söz konusu HSYK kararından dönülmesini ve Çocuk Mahkemesi’nin görevine devam etmesinin sağlanmasını talep etmekteyiz.” dedi.

Hasan Boyacıoğlu/Foto AA