Emekli maaşlarındaki farklılık nereden kaynaklanıyor?

Maaş farklılıkları hakkında açıklama yapan gazetemiz köşe yazarı Mehmet Deniz, “Emekli olan sigortalılarımızın yıl, yaş ve prim ödeme gün sayıları aynı veya birbirine çok yakın olmasına rağmen veya aynı tarihlerde emekli olmalarına rağmen farklı oranlarda emekli maaşı alabilmekte veya emekli maaşları düşük olabilmekte, dolayısıyla bu durum da emeklilerimizin haklı şikayetlerine ve sızlanmalarına yol açmaktadır. Konunun açıklığa kavuşturulması bakımından nedenlerini şöyle sıralayabiliriz ; 2000 yılına kadar tüm çalışanlar için (işçiler, esnaflar, memurlar) emekli aylıkları gösterge ve katsayı sistemine göre hesaplanıyordu. 1999 yılında yapılan reformla memurlar için aynı sistem korunurken işçiler ve esnaflar yani SSK ve Bağ-kur'lular için yeni bir sisteme geçildi. 2008 yılında ise emekli maaşlarının hesaplanmasında yeniden bazı değişiklikler yapıldı.Buna göre ; 2000 öncesi çalışmalar, 2000 sonrası çalışmalar ve 2008 sonrası çalışmalar olmak üzere üç farklı hesaplama sisteminin neticesinde KARMA bir sistem ile emekli maaşları bağlanmaya başladı.2000 yılı öncesi gösterge, katsayı ve en az % 60 aylık bağlama oranı sistemi ile bağlanan emekli aylıkları 2000 sonrası için yerini TÜFE ve Gelişme hızından oluşan güncelleme katsayısı ve en az % 43 aylık bağlama oranı sistemine bıraktı. 2008 yılından sonra ise TÜFE ve Gelişme hızından oluşan sisteme gelişme hızı oranı % 30'a düşülerek aylık bağlama oranı ise en az % 30 uygulanarak devam edildi. 5000 gün prim ödemelerinde aylık bağlama oranı 2000 öncesi % 60 iken bu oran 2000 sonrasında % 43, 2008 sonrasında ise % 30'lara kadar düştü. 9000 gün prim ödemelerinde aylık bağlama oranı 2000 öncesinde % 70 iken bu oran 2000 sonrasında % 65, 2008 sonrasında ise % 50'lere düştü. Dolayısıyla 01.10.2008 tarihinden sonra hem gelişme hız oranındaki düşüş hem de aylık bağlama oranındaki düşüş emekli maaşlarının da düşmesine yol açmıştır. 2008 yılından öncesi daha da önemlisi 2000 yılından önce prim gün sayısı ne kadar fazla ise emekli maaşı tutarı da o oranda yüksek, 2008 yılından sonra prim ödeme gün sayısı ne kadar fazla ise emekli maaşı tutarı da o oranda düşük olmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken husus bu rakamlar asgari ücret üzerinden prime esas kazancı bildirilen sigortalılar için geçerlidir. Yüksek oranda prim ödeyen sigortalıların emekli maaşları ise daha yüksek olmaktadır. Dolayısıyla emekli olan sigortalılarımızın aynı şartları taşımalarına rağmen emekli maaşları değişik olabilmektedir. Nedeni ise açıkladığımız hesaplama sistemlerinden gelmektedir. “ dedi.

NASIL ÇÖZÜM BULUNUR?

Sorunun siyasiler tarafından çözülmesi gerektiğini belirten Deniz, “ Çözüm ise emekli maaşlarının hesaplama sistemini değiştirilmesi ve kamuoyunda İNTİBAK yasası olarak bilinen sistemin hayata geçirilmesidir. Özellikle 2008 sonrası uygulanan sistemin ortadan kaldırılması ve 2000 yılı öncesi sisteme geçilmesidir.. Sevindirici olan yaklaşan 01 Kasım seçimleri dolayısıyla bu konunun siyasi partilerin seçim beyannamelerinde yer almasıdır. Bunun yanı sıra çalışanların ısrarla beklediği yenilikler arasında kadınlarımızın sigortalı işe girişlerinden önceki doğumları için borçlanma imkanı, esnaflarımızın 2008 ve 2000 öncesi vergi sürelerini borçlanılması ve staj sürelerinin sigortalılık süresi olarak sayılmasıdır. Emekli maaşlarının iyileştirilmesinin yanı sıra bu üç beklentinin de Edirne Milletvekillerimiz tarafından takip edilmesi be bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir.” Dedi.