Edirne'de Üniversite–Sanayi iş birliğinden tarıma yenilikçi katkı

Trakya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Yalçın Kaya, Doç. Dr. Dinçer Akal ve Doç. Dr. Necmi Beşer tarafından, tarım sektörüne önemli katkı sağlayacak yenilikçi bir tohum kurutma makinesi geliştirildi. Canlar Mekatronik A.Ş.'nin teknik destekleri ve Trakya Teknopark'ın moderatörlüğünde yürütülen çalışma, üniversite–sanayi iş birliğinin örnek başarılarından biri olarak değerlendiriliyor. Mühendislik Fakültesi'nde düzenlenen tanıtım programına Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Tan'ın yanı sıra üniversite yöneticileri ve akademisyenler katıldı.

Trakya Üniversitesi, üniversite–sanayi iş birliğiyle geliştirilen hibrit enerjili tohum kurutma makinesinin tanıtımını gerçekleştirdi. Tohum ıslahında özellikle küçük miktarlı elit tohumların hijyenik, kontrollü ve canlılığını kaybetmeden kurutulması için tasarlanan sistem, sektörde uzun süredir yaşanan önemli bir ihtiyaca çözüm sunacak.

Proje kapsamında tasarlanan makine, tamamen güneş enerjisiyle çalışan bir sistem üzerine kurulmuş olup, 5 ay boyunca hiçbir şebeke enerjisine ihtiyaç duymadan tohum kurutabiliyor. Güneş ışığının yetersiz olduğu dönemlerde ise hibrit modda çalışarak kurutma sürecinin kesintiye uğramasını önlüyor. Geliştirilen prototip, tohumların kontrollü, hijyenik ve güvenli koşullarda kurutulmasına imkn tanıyor. Özellikle kabak çekirdeği ve ay çekirdeği tohumlarını besin değerlerini koruyarak homojen şekilde kurutabilen cihaz, tek seferde 6 kilogram ürün işleme kapasitesine sahip.

Enerji tasarrufu sağlayan yapısı, sürdürülebilir çalışma prensibi ve düşük işletme maliyetiyle hem küçük üreticilere hem de sanayi ölçeğindeki işletmelere önemli avantajlar sunan makinenin, tarım sektöründe geniş bir kullanım alanı bulması bekleniyor. Hem güneş enerjisi, hem de elektrik kullanan hibrit tohum kurutma makinesi ile üreticinin girdi maliyetlerini düşürmesi hedefleniyor. Geliştirilen kurutma makinesi tohumu istenilen şartlarda kuruturken ultraviyole ışınlarıyla hastalıklardan ari hale getiriyor.

'Çevre dostu ve güneş enerjisi ile çalışıyor'

Trakya Üniversitesi Bitki Islahı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Balkan Tohumcular Birliği Başkanı Prof. Dr. Yalçın Kaya, tohum ıslahçılarının en büyük sıkıntılarından birinin 5–10 kiloluk küçük partilerdeki tohumları hijyenik ve kontrollü şekilde kurutmak olduğunu belirterek, 'Tohumluk üretiminde canlılığın korunması hayati önemde. Daha önce beton zeminlerde, plastik örtülerde karışma riskiyle kurutma yapıyorduk. Bu makine hem hijyen sağlıyor hem de istenilen nem oranında kurutma yaparak tüm bu sorunları ortadan kaldırıyor' dedi. Prof. Dr. Kaya, makinenin güneş enerjisiyle çalışması sayesinde çevre dostu ve ekonomik bir çözüm sunduğunu vurguladı.

Trakya Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Tan ise Edirne'nin bir tarım şehri olduğunu hatırlatarak, 'Tarıma yapılan her yatırım geleceğe büyük katkıdır. Tohum, bitkisel üretimin bel kemiği. Bu nedenle tohumun sağlıklı kurutulması çok kıymetli. Üniversitemizin aktif Teknopark'ı sayesinde sanayi ile ortak projeleri artırmayı hedefliyoruz. Bu tesis tarımsal araştırmalara güç katacaktır' dedi.

Projede aktif görev alan Trakya Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Dinçer Akal, makinenin teknik özelliklerini anlattı. Sisteminin tohumları çelik bir kazanda tamamen hijyenik ortamda kuruttuğunu belirtti.

' Maksimum 50 derece ısı ile en fazla 3 saatte kurutma yapıyoruz'

Sürdürülebilir tarım açısından da bu makinenin çok önemli olduğunu söyleyen Doç. Dr. Akal, 'Tohumun canlılık ve çimlenmesi için uygun şartlarda kuruması lazım. Bu makine 50 derecenin üzerinde kurutma yapmıyor ve kurutma süresi de maksimum 3 saat olarak belirlendi. Bu şartlarda canlılığa devam etmiş oluyor' dedi.

Bir başka özelliğinin ise yenilebilir enerji veya yeşil enerji güneş enerjisi olduğunu ifade eden Doç. Dr. Akal, '5 ay boyunca Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında hiçbir şebeke enerjisi kullanmadan güneş enerjisi ile bu kurutmayı yapıyoruz. Güneşlenmenin olmadığında depolama sistemi var. Oradan enerjiyi alabiliyor. Onda da bir problem olursa şebekeden beslenebiliyor. Bu şekilde makinenin çalışması' şeklinde açıklamada bulundu.

Makinenin farklı türlerdeki deneme tohumlarının birbirine karışmadan ve güneş ışığına maruz bırakılmadan kurutulmasını sağladığını söyleyen Genetik ve Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Necmi Beşer, çiftçilerin kullanımı için büyütülerek geliştirilebileceğini aktardı.

Trakya Teknopark Genel Müdürü Hüseyin Dönmez ise, Teknopark bünyesindeki bir firma aracılığıyla böyle bir cihazın geliştirilmesinin heyecan verici olduğunu belirterek hayırlı olmasını diledi.

Yerli üretim hibrit enerjili tohum kurutma makinesinin, bölgedeki tohumculuk, ıslah çalışmaları ve tarımsal AR-GE faaliyetlerine önemli katkı sunması bekleniyor. Makine için patent başvurusu yapılacağı ifade edildi.